Agra

 

Agra– miasto w Indiach w stanie Uttar Pradesh nad Jamuną.

Populacja miasta w 2001 roku wynosiła 1 259 979 mieszkańców.

W mieście rozwinięty jest przemysł obuwniczy i włókienniczy oraz rzemiosło. Ośrodek turystyczny. Agra jest ważnym węzłem komunikacyjnym, znajduje się tam również uniwersytet.

W mieście znajduje się również najstarszy w Indiach angielski zabytek - nagrobek Johna Mildenhalla z 1614.

Historia

Agra została założona na przełomie V i VI wieku. W 1501 Sikandar Lodi - władca sułtanatu delhijskiego – przeznaczył Agrę na nową stolicę swojego państwa. Gdy w 1526 w bitwie pod Panipatem wojska sułtanatu delhijskiego zostały rozgromione przez najeźdźców z Azji Środkowej, ich władca - Babur - założyciel muzułmańskiej dynastii Wielkich Mogołów, ustanowił w Agrze stolicę swego państwa, utworzonego na podbitych terenach północnych Indii. Najwybitniejszy władca dynastii Wielkich Mogołów - Akbar, rządzący w latach 1556-1605, rozpoczął w 1565 budowę fortu i uczynił go siedzibą władzy, a Agrę - najważniejszym miastem rosnącego w siłę imperium. Tu ogniskowało się życie polityczne, gospodarcze i kulturalne państwa Wielkich Mogołów. Wznoszono liczne reprezentacyjne budowle: pałace, meczety i mauzolea.

Liczbę ludności miasta, przemianowanego dla uczczenia władcy na Akbarabad, szacowano na początku XVII w. na 750 tys. Była to więc jedna z największych metropolii ówczesnego świata. Z fortem sąsiadowała dzielnica rzemiosł i bazarów Kinari Bazaae, dokąd sprowadzano towary także z Persji i Chin. Oprócz meczetów funkcjonowały świątynie hinduskie, buddyjskie, wyznawców dźinizmu, zoroastrian, a także prowadzony przez Jezuitów kościół katolicki.

Dzieło Akbara kontynuowali Dżahangir i Szahdżahan. Po przeniesieniu w 1658 stolicy do Delhi przez Aurangzeba Agra zaczęła tracić znaczenie polityczne, pozostając jednak ważnym ośrodkiem kulturalnym i gospodarczym. W 1803 Agra została zdobyta przez Brytyjczyków z Kompanii Wschodnioindyjskiej. W latach 1833-68 została stolicą prowincji północno-zachodnich. Kilka lat po powstaniu sipajów (1857) utraciła tą funkcję na rzecz Allahabadu. Pozostała jednak miastem garnizonowym. Na południe od niego Brytyjczycy wybudowali centrum administracyjno-handlowe Sadar Bazaar.

 Geografia i klimat

Agra znajduje się w stanie Uttar Pradesh. Miasto położone jest na południowym brzegu Jamuny, w miejscu przecięcia się historycznych szlaków handlowych, z których pierwszy prowadzi z Delhi wzdłuż Jamuny i Gangesu do Benares, a następnie do Bengalu, a drugi łączy Dekan na południu z przedpolem Himalajów i Kaszmirem. Od południa ogranicza je kanał przekopany wzdłuż Jamuny. Miasto leży w południowo-zachodniej części Niziny Hindustańskiej, na terenie płaskiej równiny aluwialnej, urozmaiconej niewielkimi pagórkami. Miasto ma klimat zwrotnikowy pośredni, monsunowy. Na okres zimy i wiosny przypada pora sucha, natomiast monsun letni przynosi opady, szczególnie intensywne w okresie od lipca do września (70-90% sumy rocznej opadów). Najwyższe średnie temperatury dobowe dochodzące do 30 °C przypadają na schyłek pory suchej (od maja do początku czerwca).

Agra współcześnie

 Dzisiejsza Agra jest znaczącym ośrodkiem przemysłu, w szczególności obuwniczego i skórzanego, a poza tym: chemicznego, maszyn rolniczych, włókienniczego i papierniczego. Szeroko znane są wyroby tradycyjnego rzemiosła: biżuteria, brokaty i różne pamiątki. Agra to ważny węzeł komunikacji drogowej, kolejowej i lotniczej oraz jedno z największych w Indiach centrów turystycznych. Funkcjonuje tu uniwersytet, założony w 1927 oraz 6 innych szkół wyższych.